800원 버스요금 횡령사건의 고의 판단

서울행정법원은 2011년 12월, 버스기사 A씨가 승객에게 받은 요금 6,400원 중 400원씩 두 차례 총 800원을 회사에 납부하지 않고 횡령한 행위에 대하여 “운전원의 수입금 착복은 금액의 많고 적음을 불문하고 해임을 원칙으로 한다”는 노사합의서 규정과 신뢰관계 근본 훼손을 이유로 해고 처분이 적법하다고 판결하였다1.

횡령죄에서 고의(범의)는

  • 직접 고의(확정적 고의)
    행위자가 자신이 행하는 사실 및 그 결과발생을 명확히 인식·희망하는 경우
  • 간접 고의(불확정적 고의, 미필적 고의)
    행위자가 결과발생 가능성을 인식하고 이를 용인·수인하는 경우
    로 나뉜다2.

A씨는 영업수익 전액을 회사에 납부해야 한다는 사내 규정과 그 의무를 분명히 인식하면서도, 400원을 자체로 유용해 이익을 취하려는 의사인식을 갖고 횡령행위를 저질렀다. 즉, A씨의 행위는 결과 발생 가능성을 단순히 예견·용인한 수준이 아니라, 특정 금액의 재물취득을 분명히 희망한 것으로 보아야 하므로, 이 사건에서의 고의는 **직접 고의(확정적 고의)**에 해당한다2.

결론적으로, 800원 횡령사건에서 버스기사는 해당 금액을 자신이 가져가려는 의사를 명확히 인식·희망한 것으로, 직접 고의로 인정된다.

1 「‘800원 횡령 버스기사 해고’ 판결문 직접 보니…」 법률신문, 2022.09.08
2 「<형법총론>4.고의, 구성요건적 착오」 네이버 블로그 land-pro, 2021.05.29

  1. https://www.lawtimes.co.kr/news/181489
  2. https://blog.naver.com/land-pro/222373175889
  3. https://www.hani.co.kr/arti/society/society_general/1079292.html
  4. https://news.nate.com/view/20220828n14395
  5. https://www.khan.co.kr/article/202208031619011
  6. https://www.youtube.com/watch?v=gSidG9f7A1A
  7. https://www.youtube.com/watch?v=TsfFCppbnRg
  8. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=214955
  9. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?mode=0&precSeq=100636
  10. https://blog.naver.com/startlrah/221914693807
  11. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=169788&mode=0
  12. https://www.youtube.com/watch?v=aUJcHVeToHQ
  13. https://blog.naver.com/startlrah/222889621462
  14. https://blog.naver.com/startlrah/223027484247
  15. https://law.go.kr/LSW/precInfoP.do?evtNo=2016%EB%8F%8415470
  16. http://www.kacpta.or.kr/taxzin_view/tax_publication/newsQuarterly/read.asp?no=1724
  17. https://fraudembezzlement-dongju.com/bbs/board.php?bo_table=column&wr_id=103&page=4
  18. https://www.lawandgood.com/posts/lawyer-column/%ED%9A%A1%EB%A0%B9-%EB%B0%B0%EC%9E%84/lc-3004
  19. https://www.scourt.go.kr/supreme/news/NewsViewAction2.work?seqnum=10056&gubun=4&searchOption=&searchWord=
  20. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?evtNo=99%EB%8F%84214
  21. https://v.daum.net/v/20220828182307670
  22. https://www.wikitree.co.kr/articles/52543
  23. https://www.yna.co.kr/view/AKR20220802136700004
  24. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?evtNo=2013%EB%85%B8922%2C+2013%EB%85%B82285%28%EB%B3%91%ED%95%A9%29%2C+2015%EB%85%B812%28%EB%B3%91%ED%95%A9%29%2C+2016%EB%85%B8630%28%EB%B3%91%ED%95%A9%29%2C+2013%EC%B4%88%EA%B8%B0275%2C+2013%EC%B4%88%EA%B8%B0276
  25. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=183409
  26. https://blog.naver.com/startlrah/222841162829
  27. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=167247
  28. https://www.jipyong.com/newsletter/44_201304/data/precedent003.pdf
  29. https://v.daum.net/v/20250410120231256
  30. https://www.youtube.com/watch?v=kTJhhQJv5iE
  31. https://www.ohmynews.com/NWS_Web/View/at_pg.aspx?CNTN_CD=A0002861363
  32. http://weekly.khan.co.kr/khnm.html?mode=view&code=115&art_id=202210141451581
  33. https://www.youtube.com/watch?v=u-j2wyNkqMI
  34. https://www.worklaw.co.kr/ja_data/intranet/contents/N201708_082%EB%A6%AC%ED%8F%AC%ED%8A%B8_%EC%9E%A5%EC%A7%84%EB%82%98.pdf
  35. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=83829
  36. https://blog.naver.com/hbj621029/220970654889
  37. https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=177770
  38. https://v.daum.net/v/20250429063434806
  39. https://www.yna.co.kr/view/AKR20220829083852004
  40. https://blog.naver.com/startlrah/221816951501
  41. https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EC%9D%98
  42. https://www.kci.go.kr/kciportal/ci/sereArticleSearch/ciSereArtiView.kci?sereArticleSearchBean.artiId=ART000948636
  43. https://www.lawtimes.co.kr/news/136840
  44. https://bigcase.ai/cases/%EB%8C%80%EB%B2%95%EC%9B%90/2014%EB%8F%84753

코멘트

답글 남기기

이메일 주소는 공개되지 않습니다. 필수 필드는 *로 표시됩니다