서울행정법원은 2011년 12월, 버스기사 A씨가 승객에게 받은 요금 6,400원 중 400원씩 두 차례 총 800원을 회사에 납부하지 않고 횡령한 행위에 대하여 “운전원의 수입금 착복은 금액의 많고 적음을 불문하고 해임을 원칙으로 한다”는 노사합의서 규정과 신뢰관계 근본 훼손을 이유로 해고 처분이 적법하다고 판결하였다1.
횡령죄에서 고의(범의)는
- 직접 고의(확정적 고의)
행위자가 자신이 행하는 사실 및 그 결과발생을 명확히 인식·희망하는 경우 - 간접 고의(불확정적 고의, 미필적 고의)
행위자가 결과발생 가능성을 인식하고 이를 용인·수인하는 경우
로 나뉜다2.
A씨는 영업수익 전액을 회사에 납부해야 한다는 사내 규정과 그 의무를 분명히 인식하면서도, 400원을 자체로 유용해 이익을 취하려는 의사와 인식을 갖고 횡령행위를 저질렀다. 즉, A씨의 행위는 결과 발생 가능성을 단순히 예견·용인한 수준이 아니라, 특정 금액의 재물취득을 분명히 희망한 것으로 보아야 하므로, 이 사건에서의 고의는 **직접 고의(확정적 고의)**에 해당한다2.
결론적으로, 800원 횡령사건에서 버스기사는 해당 금액을 자신이 가져가려는 의사를 명확히 인식·희망한 것으로, 직접 고의로 인정된다.
1 「‘800원 횡령 버스기사 해고’ 판결문 직접 보니…」 법률신문, 2022.09.08
2 「<형법총론>4.고의, 구성요건적 착오」 네이버 블로그 land-pro, 2021.05.29
- https://www.lawtimes.co.kr/news/181489
- https://blog.naver.com/land-pro/222373175889
- https://www.hani.co.kr/arti/society/society_general/1079292.html
- https://news.nate.com/view/20220828n14395
- https://www.khan.co.kr/article/202208031619011
- https://www.youtube.com/watch?v=gSidG9f7A1A
- https://www.youtube.com/watch?v=TsfFCppbnRg
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=214955
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?mode=0&precSeq=100636
- https://blog.naver.com/startlrah/221914693807
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=169788&mode=0
- https://www.youtube.com/watch?v=aUJcHVeToHQ
- https://blog.naver.com/startlrah/222889621462
- https://blog.naver.com/startlrah/223027484247
- https://law.go.kr/LSW/precInfoP.do?evtNo=2016%EB%8F%8415470
- http://www.kacpta.or.kr/taxzin_view/tax_publication/newsQuarterly/read.asp?no=1724
- https://fraudembezzlement-dongju.com/bbs/board.php?bo_table=column&wr_id=103&page=4
- https://www.lawandgood.com/posts/lawyer-column/%ED%9A%A1%EB%A0%B9-%EB%B0%B0%EC%9E%84/lc-3004
- https://www.scourt.go.kr/supreme/news/NewsViewAction2.work?seqnum=10056&gubun=4&searchOption=&searchWord=
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?evtNo=99%EB%8F%84214
- https://v.daum.net/v/20220828182307670
- https://www.wikitree.co.kr/articles/52543
- https://www.yna.co.kr/view/AKR20220802136700004
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?evtNo=2013%EB%85%B8922%2C+2013%EB%85%B82285%28%EB%B3%91%ED%95%A9%29%2C+2015%EB%85%B812%28%EB%B3%91%ED%95%A9%29%2C+2016%EB%85%B8630%28%EB%B3%91%ED%95%A9%29%2C+2013%EC%B4%88%EA%B8%B0275%2C+2013%EC%B4%88%EA%B8%B0276
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=183409
- https://blog.naver.com/startlrah/222841162829
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=167247
- https://www.jipyong.com/newsletter/44_201304/data/precedent003.pdf
- https://v.daum.net/v/20250410120231256
- https://www.youtube.com/watch?v=kTJhhQJv5iE
- https://www.ohmynews.com/NWS_Web/View/at_pg.aspx?CNTN_CD=A0002861363
- http://weekly.khan.co.kr/khnm.html?mode=view&code=115&art_id=202210141451581
- https://www.youtube.com/watch?v=u-j2wyNkqMI
- https://www.worklaw.co.kr/ja_data/intranet/contents/N201708_082%EB%A6%AC%ED%8F%AC%ED%8A%B8_%EC%9E%A5%EC%A7%84%EB%82%98.pdf
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=83829
- https://blog.naver.com/hbj621029/220970654889
- https://www.law.go.kr/LSW/precInfoP.do?precSeq=177770
- https://v.daum.net/v/20250429063434806
- https://www.yna.co.kr/view/AKR20220829083852004
- https://blog.naver.com/startlrah/221816951501
- https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EC%9D%98
- https://www.kci.go.kr/kciportal/ci/sereArticleSearch/ciSereArtiView.kci?sereArticleSearchBean.artiId=ART000948636
- https://www.lawtimes.co.kr/news/136840
- https://bigcase.ai/cases/%EB%8C%80%EB%B2%95%EC%9B%90/2014%EB%8F%84753
답글 남기기